In het begin van de achttiende eeuw ontstaat in Engeland een romantische stroming die tegen de heersende opvatting ingaat, dat de natuur door de mens beheerst moet worden. Dit betekent een grote verandering voor de tuinaanleg die van nu af aan zonder symmetrie en evenwicht, zo kenmerkend voor de formele Franse tuin, uitgevoerd zal worden. De nieuwe tuinvorm bestaat uit romantische, parkachtige landschappen met verrassende doorkijkjes versterkt door de aanleg, bij voorkeur op heuvelachtig terrein, van grasvelden omgeven en afgewisseld met boomgroepen. Ook water is een belangrijk onderdeel van deze landschapsaanleg. Er zijn vaak kunstmatige meertjes gecreëerd, o.a. door het verleggen of afdammen van rivieren. Deze Engelse Landschapstuin wordt door vele kunsthistorici de grootste esthetische bijdrage van de Engelsen aan de kunstgeschiedenis genoemd.

In deze op literatuuronderzoek gebaseerde publicatie worden in grote lijnen opkomst, ontwikkeling en verspreiding van de Engelse tuin geschetst. Door middel van drie vraagstellingen worden de motieven en kenmerken van de ‘jardin anglais’ ontraadseld. Een kort historisch overzicht, beginnend bij de eerste tuinen in het oude Egypte, gaat hieraan vooraf.
Aangezien de mode met een zekere vertraging Het Kanaal overwaait, wordt ook een aantal Nederlandse landschapstuinen zeer beknopt beschreven. Hoewel de meeste landschapsparken in Nederland amper in de schaduw van de beroemde Engelse voorbeelden kunnen staan, zijn er hier en daar mooie exemplaren voorhanden.

Hopelijk nodigt dit boekje de lezer uit deze bijzondere plekken van levend kunsthistorisch erfgoed, zowel in Engeland als Nederland, te gaan (her)bezoeken en ‘the sublime’ en ‘the picturesque’ van een rurale idylle te ondervinden. Kortom, te dwalen in Arcadië̈, het utopische landschap uit de Klassieke Oudheid met prachtige vergezichten, bloemen, bossen, helder water, vogelzang en een ‘eeuwige zomer’ dat vanaf de achttiende eeuw door mensen is gerealiseerd.

Rogier Moulen Janssen is historicus en secretaris van Probus IV Breda en publiceerde in 2020 “Le Prince Henri (1820-1879) Lieutenant-Représentant du Roi-Grand-Duc” en “Hendrik Prins van Oranje-Nassau Stadhouder in Luxemburg”.

“De Engelse Landschapstuin” is voor € 9,95,- (excl. verzendkosten) verkrijgbaar via moulenjanssen@kpnmail.nl.
Eveneens nog te bestellen “Hendrik Prins van Oranje-Nassau Stadhouder in Luxemburg” (€ 19,95 excl. verzendkosten).